Wat is een positief leefklimaat?
Een positief leefklimaat is een omgeving waarin mensen zich veilig voelen en waarin duidelijke afspraken gelden. Er is aandacht voor elk individu, de sfeer is goed en mensen hebben het gevoel dat ze kunnen bijleren. Er is een evenwicht tussen vrijheid en duidelijke grenzen.
Drie basisbehoeften
Een positief leefklimaat speelt in op drie psychologische basisbehoeften:
- Verbondenheid: je voelt je deel van een groep
- Autonomie: je krijgt ruimte om zelf keuzes te maken
- Competentie: je hebt het gevoel dat je iets goed kan
Volgens de zelfdeterminatietheorie van Ryan en Deci zijn dit dé drie vitamines voor groei en ontwikkeling.
Wat zijn de voordelen van een positief leefklimaat?
Een positief leefklimaat:
- Zorgt voor meer emotionele stabiliteit.
- Stimuleert empathie en sociale vaardigheden
- Vergroot het verantwoordelijkheidsgevoel.
- Vermindert aanpassingsproblemen.
- Vermindert agressie-incidenten.
- Ondersteunt het welzijn en de ontwikkeling van alle betrokkenen.
- Is een voorwaarde voor motivatie bij begeleiding of behandeling.
Daarom is het belangrijk dat begeleiders hier bewust aandacht aan geven.
Het leefklimaat ontstaat niet vanzelf.
Iedereen in de groep – deelnemers én begeleiders – speelt hierin een rol. Het werkklimaat van begeleiders heeft ook invloed op het leefklimaat van de groep, en omgekeerd
Wetenschappelijke defintie
Binnen de (semi-)residentiële hulpverlening omschrijven onderzoekers Van der Helm, Kuipers en Stams (2018) een positief leefklimaat als:
"De kwaliteit van de sociale en fysieke omgeving, waarin de voorwaarden aanwezig zijn voor de lichamelijke en mentale gezondheid, het welzijn en de persoonlijke groei van bewoners. Daarbij is er respect voor hun menselijke waardigheid, rechten en autonomie (als daar geen juridische beperkingen op zitten), met als doel hun deelname aan de samenleving."