Zet in op ondersteunende relaties
Een positief leefklimaat begint bij sterke relaties. De band die je hebt met je doelgroep, de verbinding met familie en netwerk, én de dynamiek binnen de groep vormen samen het fundament van veiligheid, ontwikkeling en welzijn. Deze relaties vragen voortdurende aandacht, zorg en reflectie.
Bouw aan een sterke relatie met je doelgroep
Een goede relatie met de leden van je doelgroep is de basis voor een veilige sfeer en de effectiviteit van je begeleiding en aanbod. Bouw daarom vanaf dag één aan vertrouwen, nabijheid en menselijk contact.
Tips voor verbinding
Voorzie info over de werking, stel hen voor aan belangrijke medewerkers en de groep.
Hebben jullie een welkomstritueel? Rituelen ondersteunen en geven houvast aan de groep.
Geregeld inchecken en uitchecken is een goede methodiek om de verbinding met anderen te ondersteunen.
Kom uit je bureau, wees fysiek aanwezig en toon oprechte interesse. Eet samen, speel mee, werk mee en doe huishoudelijke taken samen. Ook ‘gewoon’ in de zetel zitten en samen TV kijken is belangrijker dan je denkt!
Ga voor gelijkwaardigheid, empathie en open communicatie. Benoem ook jouw noden en toon je als mens.
Zoek verklaringen voor lastig gedrag en reageer ondersteunend in plaats van bestraffend.
Hoe kijk je naar de mensen met wie je werkt? Wat roept hun gedrag bij jou op?
Hoe praat je over hen?
Hoe je praat over mensen beïnvloedt je kijk op hen. En dat beïnvloedt op zijn beurt de kans op conflict. Benoem daarom regelmatig en expliciet de positieve kanten en activiteiten van de mensen met wie je werkt.
En kan jij wisselen van perspectief? Weet jij hoe je doelgroep de werking ervaart? Weet jij wat jouw handelen, dat van collega’s en dat van de organisatie teweeg brengt bij de mensen met wie je werkt?
Ook je gezichtsexpressie, hoe vaak je glimlacht, hoe je je stem gebruikt en hoe je communiceert beïnvloeden de kwaliteit van het klimaat. Verbindend communiceren doe je in vier stappen: waarneming, gevoel, behoefte en verzoek. Sla je stappen over, dan bestaat de kans dat het fout loopt. Je laat je leiden door oordelen in de plaats van waarnemingen en stelt eisen in de plaats van dat je een verzoek formuleert.
Luister actief naar de mensen met wie je werkt en vraag regelmatig: “Wat heb jij nu nodig?”
Ondersteun de relatie met familie en netwerk
Verbinding is een basisbehoefte. Mensen functioneren beter als ze ondersteund worden in hun contact met mensen die belangrijk voor hen zijn. Beschouw hen als partners, niet als toeschouwers. Zij kennen de persoon het best en hebben vaak tips die ondersteunend en stressverminderend werken. Geef hen een plaats in de zorg en ondersteuning.
Tips voor het betrekken van het netwerk
- Werk samen met ouders en familie. Laat hen mee koken, helpen met huiswerk of deelnemen aan activiteiten.
- Houd broers en zussen samen. Of zorg tenminste voor regelmatig contact. Deze relaties vormen vaak het hart van hun sociaal netwerk.
- Ga respectvol om met afwezige familie. Spreek met respect over de afwezigen en tracht de beperkingen van de context te aanvaarden.
- Breng het bredere netwerk in kaart. Vraag naar vrienden en kennissen. Stimuleer communicatie via telefoon, internet of bezoek.
- Denk na over regels rond partners. Wat is mogelijk qua bezoek, overnachting of relatievorming?
Stimuleer een positieve groepsdynamiek
De sfeer in een groep heeft een grote invloed op het welzijn van de leden ervan. Een goede groepsdynamiek versterkt sociale vaardigheden, veiligheid en samenhorigheid.
Tips om de groepsdynamiek te verbeteren
- Werk met kleine groepen. Dat verhoogt de veiligheid en maakt persoonlijk contact makkelijker.
- Wees zichtbaar en aanspreekbaar. Laat elk groepslid weten dat je er bent.
- Stimuleer onderlinge waardering en hulp. Geef zelf het goede voorbeeld.
- Voorzie rustplekken. Zo kan iemand zich even uit de groep terugtrekken bij spanning. Stress daalt als iemand controle over de situatie ervaart.
- Organiseer verbindende activiteiten. Laat de groep meedenken en meebeslissen.
- Houd groepsgesprekken. Bespreek sfeer, regels, samenwerking en gevoelens op een open manier. Luister en neem elke inbreng serieus.
- Wees alert voor pestgedrag en machtsverhoudingen. Stuur actief bij waar nodig.
Gebruik tools en methodieken zoals:
- De webapplicatie Sometics geeft visueel inzicht in relaties en groepscohesie. Zo kan je de groepsdynamiek beïnvloeden en over langere tijd zien of de invloed heeft gewerkt. Maak een gratis account aan of neem een professioneel account met meer mogelijkheden
- De Vragenlijst Onderlinge Omgang brengt de kwaliteit van onderlinge interacties tussen jongeren in een instelling kaart.
- De Ringaanpak maakt patronen in groepsrollen in de klas inzichtelijk en biedt in acht stappen handelingen om het groepsproces op een positieve manier om te buigen.
- Het boek en de tools Grip op de groep zorgen dat je een goede start kan maken met een nieuwe groep.
- Het bordspel Team Toppers (9 tot 99 jaar) gaat over samenwerking en teamrollen en brengt de kwaliteiten en valkuilen van iedereen naar boven. Door te ervaren dat samenwerken loont, komt er grip op het eigen kunnen en dat van anderen. Het erkennen en respecteren van onderlinge verschillen en het vervolgens benutten ervan, is de basis voor succes.
- Rebelleren kan je leren: creatieve methoden voor gezamenlijke besluitvorming.
- Icoba tools: methodieken om te werken aan een veilige gesprekssfeer