Omgaan met kwetsende, beledigende en neerbuigende opmerkingen
Heel wat kwetsende opmerkingen komen voort uit onwetendheid, impulsiviteit, angst voor het onbekende of uit gevoelens van onmacht of frustratie.
Soms doen mensen andere mensen pijn omdat ze zelf pijn ervaren. En soms willen mensen je doelbewust pijn doen en kleineren.
Lees hieronder verschillende manieren om te reageren.
Woorden kwetsen
Vaak zijn opmerkingen niet beledigend bedoeld, maar voelen ze wel zo aan en kwetsen ze jou. Mogelijks omdat het je raakt in je eigen onzekerheid en kwetsbaarheid of omdat je ze vaak te horen krijgt.
Mensen zeggen of doen soms iets impulsief en zonder nadenken of hebben geen weet van bepaalde sociale normen en grenzen. Ze geven bijvoorbeeld commentaar op je opleidingsniveau, je uiterlijk of vragen je voortdurend hoe mensen in jouw thuisland bepaalde dingen doen zoals koken, wassen, beslissingen nemen, opvoeden,... Of je hoort regelmatig dat mannen niet kunnen luisteren of dat jongeren geen ervaring hebben.
Los je de verwachtingen in?
Soms heeft iemand een bepaald beeld of bepaalde verwachtingen. Zeker als het gaat om rollen als leerkracht, begeleider, hulpverlener, thuishulp, arbeider, …
Sommige mensen zijn van hun stuk gebracht als je niet aan dit stereotype beeld voldoet. Van daaruit kunnen ze ongepaste, vervelende of kwetsende opmerkingen maken.
En soms willen mensen je helaas doelbewust pijn doen en kleineren.
Hoe reageer je op impulsieve, kwetsende, beledigende en neerbuigende opmerkingen?
Bepaal eerst en vooral of het een heel licht en eenmalig voorval is. Bijvoorbeeld een rare blik of een éénmalige vervelende of ongepaste opmerking.
Is dat het geval en vind je het niet de moeite is om er sterk op te reageren? Ontwijk de situatie dan door het luchtig te houden met humor, te doen alsof je het niet hoort of ziet of door over iets helemaal anders te beginnen.
Oefen ook om opmerkingen niet persoonlijk op te vatten. Weet dat mensen vaak anderen pijn doen uit onwetendheid of omdat ze zelf pijn ervaren. Tracht daarom om je eigen ego uit de situatie halen. Besef dat je je alleen beledigd kunt voelen als je daarmee instemt.
Wat de ander zegt, zegt niet per se iets over jou als persoon - want hoe goed kent de ander jou? - maar veel over de ander zelf.
Vind je het wel belangrijk om erop te reageren? Ga dan het gesprek aan. Achterhaal wat er achter de opmerking zit. Stel vragen in plaats van in de tegenaanval te gaan.
Ga het gesprek aan
Geef jezelf tijd om te voelen wat je voelt en waarom.
Wat probeert deze persoon te verdedigen door dit te zeggen of dit gedrag te stellen? Welke wens, nood, onzekerheid of angst zit eronder?
Door de achterliggende reden te onderzoeken, kijk je makkelijker door de kwetsende opmerkingen heen. Je veert sneller terug en je kan makkelijker reageren vanuit een oprechte houding van nieuwsgierigheid en compassie.
- Mogelijk haalt de ander mij naar beneden om zo diens eigenwaarde te behouden of geen gezichtsverlies te lijden.
- Wellicht is ze bang voor verandering en betekent mijn aanwezigheid dat haar leven zal veranderen.
- Ze valt me misschien aan omdat ze wil bewijzen dat ze intelligent en waardevol is.
- Misschien beledigt hij me om zijn onafhankelijkheid te bewijzen ten opzichte van zijn vrienden.
Benoem vanuit een Ik-boodschap wat je gehoord of gezien hebt en beschrijf vervolgens wat dit met jou doet zonder te verwijten of te oordelen. Bijvoorbeeld:
"Jouw opmerking doet me pijn."
"Jouw opmerking kwetst mij."
"Ik vind het niet prettig als je zo tegen me praat. Je geeft me het gevoel dat ik
een klein kind ben/niet weet waarmee ik mee bezig ben."
Stel een of meerdere open vragen. Bijvoorbeeld:
"Wat bedoel je precies?"
"Welke vraag of boodschap heb je voor mij?"
"Wat maakt dat je dit zegt?"
Geef ruimte, laat de ander uitspreken. Vat samen om na te gaan of je de ander goed begrijpt. Bijvoorbeeld:
"Heb ik het goed begrepen dat …?
"Bedoel je …? "'
Vraag naar een voorstel tot oplossing of stel zelf een oplossing voor als de situatie dat toelaat. Bijvoorbeeld:
"Wat stel je voor dat er nu gebeurt?"
En soms is het nodig om duidelijk grenzen te stellen
Als je dat niet laat weten, dan zal de ander zich ook niet aanpassen. Als je wel je grens aangeeft, dan geef je de ander de kans het eigen gedrag aan te passen.
Houd het bij jezelf met een ik-boodschap, zodat er geen ruimte is voor discussie. Bijvoorbeeld:
"Ik vind het niet prettig als je zo tegen me praat. Het geeft mij het gevoel dat ik een klein
kind ben."
"Ik vind het niet prettig als je ‘mevrouwtje’ tegen me zegt, ik wil dat je ermee stopt."
"Ik vind het niet prettig dat je mijn opleidingsniveau ter discussie stelt."
"Ik hoor je @#$% zeggen, dit ervaar ik als een belediging."
"Waarschijnlijk bedoelt u het niet zo, maar dit geeft me gewoon een beklemmend gevoel.
Dus ik heb het liever niet en vraag je ermee te stoppen."
Meestal is dit voldoende. Zo niet, ga naar stap 2.
Of gebruik andere woorden om duidelijk te maken dat dat je dit gedrag niet tolereert. Bijvoorbeeld:
"Luister, zoals ik al zei, vind ik het echt niet prettig dat je op deze toon tegen me praat.
Dus ik vraag je ermee te stoppen en me te behandelen als een volwassene."
Zo zorg je dat de ander verantwoordelijkheid neemt voor het eigen gedrag. Bijvoorbeeld:
"Ofwel stop je hiermee en dan help ik je verder. Ofwel blijf je dit doen en dan stopt het gesprek.
Wat kies je?"
Word niet boos. Blijf kalm en rustig. Maak er een simpele oorzaak-gevolg situatie van. Je legt de keuze bij de ander.
Als de ander je grenzen nog niet respecteert, dan trek jij je terug uit de situatie. Zonder oordelen of woede.
Valt de keuze op stoppen met het neerbuigend of kwetsend gedrag? Ga op een beleefde, correcte manier verder met het gesprek. Zo niet, beëindig dan het contact.
Je doet dit niet uit passieve agressie. Maar om jezelf te beschermen. Je geeft een duidelijk signaal dat je niet met je laat sollen.
Meld en registreer dit incident en bespreek je ervaring met je verantwoordelijke en met je collega’s.
Neem contact op met de vertrouwenspersoon om over je ervaringen te praten als het je persoonlijk blijft raken.