Omgaan met zelfbeschadiging, zelfverwonding en suïcidaliteit | Icoba

Omgaan met zelfbeschadiging, zelfverwonding en suïcidaliteit

Zelfbeschadiging en suïcidaliteit bij kinderen, jongeren of mensen met een beperking zijn ingrijpende signalen van onderliggende pijn en problemen.
Het kan gaan om zelfverwonding, medicatie-overdosis of andere vormen van schade aan zichzelf.
Hoe maak je dit bespreekbaar? Hoe kan je iemand steunen en welke gespecialiseerde hulp is er beschikbaar?
Op deze pagina vind je handvatten, praktische tips en verwijzingen naar betrouwbare bronnen en opleidingen.

Zelfbeschadiging bij kinderen en jongeren

Een kind of jongere beschadigt zichzelf omdat het geen andere uitlaatklep vindt.  Het is een overlevingsmechanisme voor een achterliggende problematiek.
Het kan verschillende vormen aannemen: zelfverwonding, voorwerpen in het lichaam brengen, een overdosis medicatie of drugs, verstikking… 
Hoe reageer je als je dit gedrag opmerkt? Hoe maak je zelfbeschadiging of zelfverwonding bespreekbaar? Welke gespecialiseerde hulp bestaat er?

Deze gids van het VLESP helpt ouders, hulpverleners, andere familieleden en vrienden hierbij. De inhoud werd ontwikkeld op basis van gesprekken met ouders en hulpverleners. Je vindt er informatie over de kenmerken en oorzaken van zelfbeschadiging en hoe je een jongere kan steunen.

Op de website van opgroeien vind je meer informatie over zelfverwonding, hoe vaak het voorkomt en wat de oorzaken en gevolgen zijn. Je vindt er handvaten om ermee om te gaan.

Of volg de vorming ‘Zelfverwonding bij jongeren. Een uitlaatklep voor moeilijke emoties... ’ 

Zelfverwonding bij mensen met een mentale beperking

Zelfverwondend gedrag komt regelmatig voor bij mensen met een matige tot zeer ernstige verstandelijke beperking. Dit gedrag, zoals het zichzelf slaan of het hoofd bonken, heeft een grote impact op zowel de persoon zelf als de omgeving.
Zorgverleners staan voor de uitdaging hiermee om te gaan en te voorkomen dat het gedrag leidt tot beperkende maatregelen.


Wat zijn verklaringen voor het gedrag, hoe kun je dat beïnvloeden en hoe kun je de kwaliteit van leven te verbeteren?

Het centrum voor consultatie en expertise (CCE) heeft veel kennis en ervaring in huis om zelfverwonding te verminderen en het leven van betrokkenen te verbeteren. Zo kan je er gratis het boek 'Zelfverwonding' downloaden. Dat beschrijft een interdisciplinaire aanpak van diagnostiek, interventie en evaluatie bij ernstig en aanhoudend zelfverwondend gedrag bij mensen met een matige tot ernstige verstandelijke of meervoudige beperking.

In deze samenvatting lees je meer over Risicofactoren voor suïcide bij mensen met een lichte verstandelijke beperking

Het standaardwerk 'Vastgelopen' van Jacques Heijkoop is een praktisch boek over vastgelopen mensen met een verstandelijke beperking, psychiatrische problematiek en/of gedragsproblemen. Het staat vol herkenbare problemen,  zoals zelfverwonding,  en geeft erkenning voor het gevoel van de vastgelopen persoon en de omgeving. Jacques Heijkoop beschrijft een zeer respectvolle zienswijze van het probleem en eventuele behandeling of begeleiding hiervan.

Volg de vorming Omgaan met zelfverwonding en zelfmoord(poging) bij personen met een beperking. 

Suicidaliteit

Suïcidaliteit is een brede term die het geheel van suïcidale gedachten, verlangens, voorbereidende handelingen en suïcidepogingen omvat.

Op  Zelfmoordlijn 1813 ontdek je o.a.:

  • wat het precies is
  • hoe je signalen kan herkennen
  • hoe je het gesprek erover kan aangaan
  • wat kan doen bij een crisis
  • wat je kan doen na een poging.
  • wat na een zelfdoding

Je vindt er richtlijnen, tools én e-learnings.