Omgaan met secundaire traumatisering

Als zorg-, hulp- of dienstverlener hoor je misschien veel verhalen vol grensoverschrijding, agressie en ander psychisch leed van gebruikers. Die verhalen kunnen onder je huid kruipen en je pijn doen. Dat is secundaire traumatisering.

Mogelijke symptomen

  • Je krijgt het emotioneel moeilijk met de verhalen van je doelgroep.
  • Je hebt last van wantrouwen, nachtmerries, stress en chronische vermoeidheid.
  • Je twijfelt aan je eigen capaciteiten als professional en het nut van wat je doet.
  • Je bent meer en meer overtuigd dat de wereld slecht en onveilig is

Merk je dat een teamlid er last van heeft?

Als teamverantwoordelijke kan je onderstaande checklist gebruiken om veranderingen bij je medewerkers vast te stellen en te bespreken. Het is dus goed om eerst een nulmeting te doen. Spreek met je team af om de hoeveel tijd je de checklist doorneemt.

Ga aan de hand van de resultaten van de checklist met je medewerker in gesprek:

  • Bespreek met de medewerker welke verhalen en gebruikers de meeste indruk maken en waarom.
  • Ga samen na of het nodig is om de medewerker een tijdje van een bepaalde begeleiding weg te houden.
  • Zoek in de plaats daarvan taken die energie geven of voor afwisseling zorgen.

Het is niet gemakkelijk om toe te geven dat de begeleiding van een gebruiker je raakt of zwaar weegt. Doorprik het taboe en breng zelfzorg en zorg voor elkaar als agendapunt op de teamvergadering. Voorlichting en vorming over secundaire traumatisering helpen ook.

    Checklist ‘Signalen van secundaire traumatisering’ 

    • Heeft last van slaapproblemen, vooral nachtmerries.
    • Voelt zich kwetsbaar voor geweld.
    • Is wantrouwig naar andere mensen toe.
    • Heeft het gevoel niet goed te kunnen helpen.
    • Ziet geen resultaat van de hulpverlening/begeleiding.
    • Heeft last van schokkende beelden.
    • Twijfelt aan eigen kunnen als professional.
    • Voelt minder steun van het team.
    • Voelt zich moe.
    • Wordt hard of cynisch.
    • Maakt zich thuis zorgen over gebruikers.
    • Moppert op de doelgroep of teamleden.
    • Walgt van schokkende verhalen.